Harem (Osmanlı İmparatorluğu)

Harem (Osmanlıcaحرم همايون; Harem-i Hümâyun), II. Mehmed döneminde kurumsallaşan ve Osmanlı padişahının annesi, kız kardeşi, cariyeleri ve bunların hizmetkârlarının yaşadığı saray alanı. Osmanlı hareminde ortalama olarak 400 kadın bulunduğu, bu sayının 1600'e kadar çıkabildiği ifade edilmektedir.

Devlet içinde yer edinmeye başlayan haremin iki temel fonksiyonu vardır:

  • Birincisi, padişahın aile yaşamını sürdürdüğü; padişah, şehzade ve devlet ileri gelenlerine cariye ve eş temin edilen yer olmasıdır. Fatih'le birlikte şehzadeler yabancı hanedanlar ile evlenmeyi bıraktıklarından bu çok önemli ve hanedanın devamı için vazgeçilmez bir fonksiyondur[kaynak belirtilmeli].
  • İkincisi, bir okul olmasıdır. Enderun mezunu devşirme gençlerle sarayda eğitim almış cariyelerin evlendirilmesiyle eğitime dayanan bir aristokrasi kurulmuştur. Padişaha ve hanedana bağlı bir aristokrasi yaratılmasını sağlamak için cariyelerin eğitilmesini sağlayan kurumdur.

Osmanlı’da harem, herkesin giremediği bir ortamdı. Sözcük olarak harem "dokunulmaz, kutsal" anlamına gelir. Osmanlı'da Harem-i Hümayun, devlet adamları yetiştiren Enderun mekteplerine paralel bir kurumdu.

Osmanlı haremine alınan hadım erkek hizmetçiler (tavaşiler) iki gruba ayrılmaktaydı: ak hadımlar ve siyah hadımlar.

Galeri

  • g
  • t
  • d
Merkezî sistem
Hanedan
Adalet
(reform ve anayasal dönemi)
Hükûmet
Meclis-i Vükelâ
(reform dönemi)
Meclis-i Umûmî
(anayasal dönem)
Osmanlı İmparatorluğu arması
Milletler
Taşra
  • g
  • t
  • d
Tarihçe
Siyaset
Hükûmet
Hanedan
Bâb-ı Âli
Dîvân-ı Hümâyun
(klasik dönem)
Osmanlı hükûmeti
(anayasal dönem)
Meclis-i Umûmî
Milletler
Taşra
Ordu
Kara
Donanma
Diğer
Ekonomi
Toplum
Kültür
Demografi
Din
Semboller
Diğer