Akraba seçilimi

Biyoloji alt dalı
Evrimsel biyoloji
John Gould'un çizdiği Darwin ispinozları
Ana maddeler
Evrim (Giriş)
Ortak ata
Evrimin kanıtları
Tarihçe
Genel bakış
Rönesans ve Aydınlanma
Darwin Öncesi
Darwin • Türlerin Kökeni
Sentezden Önce
Modern evrimsel sentez
Moleküler evrim • Evo-devo
Güncel Araştırmalar
Sosyal çıkarımlar
Teori ve olgu
Sosyal etkiler
Tartışma
İtirazlar
Destek seviyesi
Kategori • Kitap
  • g
  • t
  • d

Akraba seçilimi, yardımlaşma gösteren canlı birey için doğrudan bir yararı olmayan özgecil davranışları en iyi şekilde anlatan kuramdır. Bu kuram, genetik olarak birbirlerine benzeyen ve/veya yakın olan bireylerin başkalarına oranla birbirleriyle daha çok karşılıklı yardımlaştığını öne sürer. Genler kendi varlıklarını sürdürmek için birbirlerine yardım ettiklerinden bu tür karşılıklı yardımlaşma davranışlarından sorumlu olan genler de korunur. Buna dair alışılmış bir örnek, arılar ve karıncalar gibi toplumsal böceklerdir. Kolonideki işçi böcekler asla üremezler ama bunun yerine genetik olarak onlara benzeyen kraliçenin üreyebilmesi için çalışarak yardımda bulunurlar.

Canlılar arasındaki bu tür bir karşılıklı yardımlaşma, bir canlının, yavrusunu yetiştirip büyütmesinde akrabasına yardımcı olduğu akraba seçilimindeki süreçler tarafından evrilmiştir.[1] Bu tür bir etkinliğin seçilmiş olmasının olası bir nedeni; eğer akrabalarına yardım eden canlı birey, yardım etme etkinliğini destekleyen ve özendiren genlere sahipse, onun akrabaları da muhtemelen bu genlere sahip olacak ve böylece bu aleller aktarılabilecektir.[2] Canlılar arasındaki evrimsel iş birliğini ve karşılıklı yardımlaşmayı özendiren diğer süreçler, bu yardımlaşmanın bir grup canlıya yarar sağladığı grup seçilimini içerir.[3]

Ayrıca bakınız

Kaynakça

  1. ^ Reeve HK, Hölldobler B (2007). "The emergence of a superorganism through intergroup competition". Proc Natl Acad Sci U S A. 104 (23): 9736–40.
  2. ^ Wilson EO, Hölldobler B (2005). "Eusociality: origin and consequences". Proc. Natl. Acad. Sci. U.S.A. 102 (38): 13367–71.
  3. ^ Wilson EO, Hölldobler B (2005). "Eusociality: origin and consequences". Proc. Natl. Acad. Sci. U.S.A. 102 (38): 13367–71

Konuyla ilgili yayınlar

  • Queller, D.C. & Strassman, J.E. (2002) Çabuk Rehber: Akraba Seçilimi. Current Biology,12,R832. (İngilizce)
  • West, S.A., Gardner, A. & Griffin, A.S. (2006) Çabuk Rehber: Altrüizm. Current Biology,16,R482-R483. (İngilizce)
Taslak simgesiEvrim ile ilgili bu madde taslak seviyesindedir. Madde içeriğini genişleterek Vikipedi'ye katkı sağlayabilirsiniz.
  • g
  • t
  • d
Kurallar
  • Allen kuralı Soğuk iklimlerde daha kısa uzuvlar
  • Bateson kuralı Komşularını andıran ekstra uzuvlar
  • Bergmann kuralı Soğuk iklimlerde daha büyük bedenler
  • Cope kuralı Bedenin zamanla büyümesi
  • Derin deniz gigantizmi Derin deniz canlılarında daha büyük bedenler
  • Dollo yasası Karmaşık özelliklerin kaybı geri döndürülemez
  • Eichler kuralı Parazitler konakçılarıyla birlikte değişiklik gösterir
  • Emery kuralı Böceklerin sosyal parazitleri genellikle kendileriyle yakın akrabadır
  • Fahrenholz kuralı Konakçı ve parazit filogenisi eşleşik hale gelir
  • Foster kuralı (Ada devleşmesi, Ada cüceleşmesi) Adalara yerleşen büyük türler küçülür, küçü türler büyür
  • Gause yasası Aynı kaynaklar için rekabet eden iki türün bir arada olamayacağını belirten bir önermedir
  • Gloger kuralı Soğuk ve kuru iklimlerde daha açık renkler
  • Haldane kuralı Bulunmayan, nadir veya kısır olan hibrit cinsiyetler heterogamiktir
  • Harrison kuralı Parazitler konakçısına göre değişir
  • Hamilton kuralı yardımlaşma gösteren canlı birey için doğrudan bir yararı olmayan özgecil davranışları en iyi şekilde anlatan kuram
  • Kleiber yasası Bir hayvanın metabolizma hızı büyüklüğü arttıkça azalır
  • Hennig ilerleme kuralı Kladistikte en ilkel türler grubun alanının en erken, merkezi kısmında bulunur
  • Jarman–Bell prensibi Bir hayvanın büyüklüğü ile beslenme kalitesi arasındaki ilişkidir ve daha büyük hayvanlar daha düşük kaliteli diyete sahiptir
  • Jordan kuralı Su sıcaklığı ile yüzgeç ışınları ve omur sayısı arasındaki ters ilişki
  • Lack prensibi Kuşlar yiyecek sağlayabilecekleri kadar yumurtlar
  • Rapoport kuralı Enleme bağlı yayılım enlemle beraber artar
  • Rensch kuralı Cinsel boyut dimorfizmi, erkekler daha büyük olduğunda boyutla birlikte artar, dişiler daha büyük olduğunda boyutla birlikte azalır
  • Rosa kuralı Gruplar, ilkel türlerdeki karakter çeşitliliğinden gelişmiş türlerdeki sabit karakter durumuna doğru evrilir
  • Schmalhausen yasası Bir açıdan tolerans sınırında olan bir popülasyon, diğer herhangi bir açıdan küçük farklılıklara karşı savunmasızdır
  • Thorson kuralı Bentik deniz omurgasızlarının yumurta sayısı enlem arttıkça azalır
  • Van Valen yasası Bir grubun yok olma olasılığı zaman içinde sabittir
  • von Baer yasası Embriyolar ortak bir formdan başlar ve giderek daha özelleşmiş formlara dönüşür
  • Williston yasası Bir organizmadaki parçaların sayısı azalır ve işlev bakımından uzmanlaşır
Bergmann kuralı bir harita ve grafik ile gösterilmiş
İlişkili
  • Karşı gradyan varyasyonu Genetiğin bir faktör olarak çevreye karşı çıktığı yer
  • Gigantotermi Büyük soğukkanlı hayvanlar sabit vücut ısısını daha kolay korurlar
  • g
  • t
  • d
Evrim
Popülasyon
genetiği
Gelişim
Taksonlara
göre evrim
Organlara
göre evrim
Sürece
göre evrim
Tempo ve biçimler
Türleşme
Tarih
Felsefe
Alakalı
  • Kategori Kategori
  • Commons sayfası Commons
  • VikiProje Vikiproje
Otorite kontrolü Bunu Vikiveri'de düzenleyin
  • LCCN: sh85072360
  • NLI: 987007543570005171