Układ naczyń żylnych człowieka

Uproszczony schemat układu żylnego u człowieka.

Układ naczyń żylnych – w anatomii człowieka część układu krwionośnego obejmująca żyły, którymi krew wraca do serca[1]. Z układem naczyń tętniczych łączy się za pośrednictwem naczyń włosowatych, a także zespoleń tętniczo-żylnych (łączących tętniczki z żyłkami)[2].

Żyły krążenia małego

W krążeniu małym żyły prowadzą krew natlenowaną z płuc do serca[1]. Do krążenia małego należą:

Żyły krążenia wielkiego

W krążeniu wielkim żyły prowadzą krew odtlenowaną do serca[1]. Dzielą się na żyły głębokie i powierzchowne (skórne). Żyły głębokie najczęściej są żyłami towarzyszącymi, przebiegającymi wspólnie z odpowiadającymi im tętnicami. Przeważnie dwie, czasem trzy żyły towarzyszą jednej tętnicy, wyjątkami są największe tętnice, z których każdej towarzyszy jedna żyła, oraz dopływy żyły wrotnej, także pojedynczo towarzyszące tętnicom. Wśród żył głębokich są także żyły samotne, nietowarzyszące żadnej tętnicy, np. żyła nieparzysta lub zatoki opony twardej. Żyły powierzchowne są żyłami samotnymi[5].

Najważniejsze żyły krążenia wielkiego to[6]:

Żyły krążenia wielkiego tworzą cztery grupy: układ żył serca, układ żyły głównej górnej, układ żyły głównej dolnej, układ żyły wrotnej[7].

Układ żył serca

Układ żyły głównej górnej

Żyły głowy i szyi

  1. żyły mózgowia, opony twardej i jej zatoki oraz żyły ściany czaszki
    1. żyły mózgowia[9]:
    2. żyły ściany czaszki[11]:
    3. żyły oponowe (venae meningeae)[12]:
      • żyły oponowe środkowe (venae meningeae mediae)
    4. zatoki opony twardej (sinus durae matris)[13]:
  2. żyły oczne[14][15]:
    1. żyła oczna górna (vena ophthalmica superior)
      • żyła łzowa (vena lacrimalis)
      • żyły sitowe, przednia i tylna (venae ethmoidales, anterior et posterior)
      • żyła nosowo-czołowa (vena nasofrontalis)
      • żyły wirowate (venae vorticosae)
      • żyły rzęskowe (venae ciliares)
      • żyły rzęskowe przednie (venae ciliares anteriores)
      • zatoka żylna twardówki (sinus venosus sclerae)
      • żyła środkowa siatkówki (vena centralis retinae)
      • żyły nadtwardówkowe (venae episclerales)
    2. żyła oczna dolna (vena ophthalmica inferior)
  3. powierzchowne żyły głowy i szyi:
    1. żyła twarzowa (vena facialis)[16]
    2. żyła szyjna zewnętrzna (vena iugularis externa)[17]
  4. głębokie żyły głowy i szyi
    1. splot skrzydłowy (plexus pterygoideus)[18]
      • dopływy splotu skrzydłowego:
        • żyła klinowo-podniebienna (vena sphenopalatina)
        • żyły oponowe środkowe (venae meningeae mediae)
        • żyły skroniowe głębokie (venae temporales profundae)
        • żyły zębodołowe górne (venae alveolares superiores)
        • żyły żwaczowe (venae massetericae)
        • żyła zębodołowa dolna (vena alveolaris inferior)
    2. dopływy szyjne żyły ramienno-głowowej[19]:
    3. żyła szyjna wewnętrzna (vena iugularis interna)[20]
    4. dopływy żyły szyjnej wewnętrznej:

Żyły kończyny górnej

  1. żyły głębokie (venae subfasciales)[22][23]
  2. żyły powierzchowne, żyły skórne (venae cutaneae)[24]:
    1. żyły powierzchowne palców
      • sieć dłoniowa palców
        • splot opuszkowy
        • żyła międzygłowowa (vena intercapitalis)
        • łuk żylny dłoniowy palca (arcus venosus digitalis palmaris)
        • żyła międzypalcowa (vena interdigitalis)
      • sieć grzbietowa palców
        • splot podpaznokciowy
        • łuk żylny grzbietowy palca (arcus venosus digitalis dorsalis)
    2. żyły powierzchowne ręki
      • żyły grzbietu ręki
        • sieć żylna grzbietowa ręki (rete venosum dorsale manus)
        • żyły grzbietowe śródręcza (venae metacarpales dorsales)
        • łuk żylny grzbietowy śródręcza (arcus venosus metacarpalis dorsalis)
          • żyły brzeżne ręki (venae marginales)
            • żyła odłokciowa palca małego (vena salvatella)
            • żyła odpromieniowa kciuka (vena cephalica pollicis)
      • żyły dłoni
    3. żyły powierzchowne przedramienia i ramienia

Żyły klatki piersiowej i kręgosłupa

  1. żyły klatki piersiowej[25]
    1. żyła główna górna (vena cava superior)
    2. żyła ramienno-głowowa (vena brachiocephalica)[26]
    3. żyły skórne przedniej ściany tułowia[28]
    4. żyły nieparzyste[30]
  2. żyły kręgosłupa[31]
    1. sploty żylne kręgowe zewnętrzne (plexus venosi vertebrales externi)
    2. sploty żylne kręgowe wewnętrzne (plexus venosi vertebrales interni)
    3. żyły podstawno-kręgowe (venae basivertebrales)
    4. żyły międzykręgowe (venae intervertebrales)
    5. żyły rdzeniowe (venae spinales)
      • żyły rdzeniowe wewnętrzne (venae spinales internae)
      • żyły rdzeniowe zewnętrzne (venae spinales externae)
      • żyły korzeniowe (venae radiculares)

Układ żyły głównej dolnej

Żyły kończyny dolnej

  • żyły głębokie[32]
    • żyły głębokie stopy
      • żyły grzbietowe stopy (venae dorsales pedis)
      • żyły podeszwowe boczne (venae plantares laterales)
      • łuk żylny podeszwowy (arcus venosus plantaris)
      • żyły podeszwowe przyśrodkowe (venae plantares mediales)
      • żyły podeszwowe śródstopia (venae metatarsales plantares)
      • żyły przeszywające (venae perforantes)
    • żyły głębokie goleni
      • żyły piszczelowe przednie (venae tibiales anteriores)
      • żyły piszczelowe tylne (venae tibiales posteriores)
      • żyły strzałkowe (venae fibulares s. peroneales)
    • żyła podkolanowa (vena poplitea)
      • dopływy żyły podkolanowej:
        • żyły kolana (venae geniculares)
        • żyły łydkowe (venae surales)
        • żyła odstrzałkowa (vena saphena parva)
    • żyła udowa (vena femoralis)
      • dopływy żyły udowej:
        • żyła nabrzuszna powierzchowna (vena epigastrica superficialis)
        • żyła okalająca biodro powierzchowna (vena circumflexa iliaca superficialis)
        • żyły piersiowo-nabrzuszne (venae thoracoepigastricae)
        • żyły sromowe zewnętrzne (venae pudendae externae):
          • żyły mosznowe przednie (venae scrotales anteriores)
          • żyły wargowe przednie (venae labiales anteriores)
          • żyły grzbietowe powierzchowne prącia (venae dorsales superficiales penis)
          • żyły grzbietowe powierzchowne łechtaczki (venae dorsales superficiales clitoridis)
        • żyła odpiszczelowa (vena saphena magna)
        • żyła głęboka uda (vena profunda femoris)
          • żyły przeszywające (venae perforantes)
          • żyły okalające udo przyśrodkowe (venae cricumflexae mediales femoris)
          • żyły okalające udo boczne (venae cricumflexae laterales femoris)
    • żyły głębokie okolicy pośladkowej
  • żyły powierzchowne[33]
    • żyły powierzchowne stopy
      • żyły palców
        • żyły grzbietowe palców (venae digitales dorsales)
        • żyły międzygłowowe (venae intercapitales)
        • żyły grzbietowe śródstopia (venae metatarsales dorsales)
        • łuk żylny grzbietowy stopy (arcus venosus dorsalis pedis)
        • żyły podeszwowe palców (venae digitales plantares)
        • łuk żylny podeszwowy (arcus venosus plantaris)
      • żyły podeszwowe
        • sieć żylna podeszwowa (rete venosum plantare)
      • żyły grzbietowe stopy
        • sieć żylna grzbietowa stopy (rete venosum dorsale)
    • żyła odpiszczelowa (vena saphena)
    • żyła odstrzałkowa (vena saphena parva)

Żyły brzucha i miednicy

Układ żyły wrotnej wątroby

Układ żyły wrotnej wątroby prowadzi krew z nieparzystych narządów jamy brzusznej do wątroby. Stanowią go[38]:

Przypisy

  1. ↑ a b c AleksanderA. Michajlik AleksanderA., WitoldW. Ramotowski WitoldW., Anatomia i fizjologia człowieka, wyd. V poprawione i uzupełnione, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, PZWL Wydawnictwo Lekarskie, 2022, s. 357–358, ISBN 978-83-200-4662-5 .
  2. ↑ Bochenek i Reicher 2018 ↓, s. 134–135.
  3. ↑ AdamA. Bochenek AdamA., MichałM. Reicher MichałM., Anatomia człowieka. Tom II. Trzewa, wyd. X, Warszawa: Wydawnictwo Lekarskie PZWL, 2018, s. 437–439, ISBN 978-83-200-4501-7 .
  4. ↑ Urbanowicz 2002 ↓, s. 293–294.
  5. ↑ Bochenek i Reicher 2018 ↓, s. 143.
  6. ↑ Bochenek i Reicher 2018 ↓, s. 356–358.
  7. ↑ Bochenek i Reicher 2018 ↓, s. 357.
  8. ↑ Bochenek i Reicher 2018 ↓, s. 99–100.
  9. ↑ AdamA. Bochenek AdamA., MichałM. Reicher MichałM., Anatomia człowieka. Tom IV. Układ nerwowy ośrodkowy, wyd. VI, Warszawa: Wydawnictwo Lekarskie PZWL, 2019, s. 420–427, ISBN 978-83-200-4203-0 .
  10. ↑ a b Jan HenrykJ.H. Spodnik Jan HenrykJ.H., Mianownictwo anatomiczne polsko-angielsko-łacińskie, Wrocław: Edra Urban & Partner, 2022, s. 248, ISBN 978-83-66960-76-3 .
  11. ↑ Bochenek i Reicher 2018 ↓, s. 359–360.
  12. ↑ Bochenek i Reicher 2018 ↓, s. 360.
  13. ↑ Bochenek i Reicher 2018 ↓, s. 360–367.
  14. ↑ Bochenek i Reicher 2018 ↓, s. 368–369.
  15. ↑ ZygmuntZ. Urbanowicz ZygmuntZ., Współczesne mianownictwo anatomiczne, Lublin: Wydawnictwo Czelej, 2002, s. 299, ISBN 83-88063-91-X .
  16. ↑ Bochenek i Reicher 2018 ↓, s. 369–373.
  17. ↑ Bochenek i Reicher 2018 ↓, s. 373–374.
  18. ↑ Bochenek i Reicher 2018 ↓, s. 374–375.
  19. ↑ Bochenek i Reicher 2018 ↓, s. 375–376.
  20. ↑ Bochenek i Reicher 2018 ↓, s. 376–380.
  21. ↑ Urbanowicz 2002 ↓, s. 295.
  22. ↑ Bochenek i Reicher 2018 ↓, s. 382–386.
  23. ↑ Urbanowicz 2002 ↓, s. 300.
  24. ↑ Bochenek i Reicher 2018 ↓, s. 386–392.
  25. ↑ Bochenek i Reicher 2018 ↓, s. 393.
  26. ↑ Bochenek i Reicher 2018 ↓, s. 394–395.
  27. ↑ Bochenek i Reicher 2018 ↓, s. 395.
  28. ↑ Bochenek i Reicher 2018 ↓, s. 396–397.
  29. ↑ Bochenek i Reicher 2018 ↓, s. 384.
  30. ↑ Bochenek i Reicher 2018 ↓, s. 397–400.
  31. ↑ Bochenek i Reicher 2018 ↓, s. 401–403.
  32. ↑ Bochenek i Reicher 2018 ↓, s. 405–409.
  33. ↑ Bochenek i Reicher 2018 ↓, s. 409–414.
  34. ↑ Bochenek i Reicher 2018 ↓, s. 415–420.
  35. ↑ Bochenek i Reicher 2018 ↓, s. 420–421.
  36. ↑ Bochenek i Reicher 2018 ↓, s. 421–422.
  37. ↑ Bochenek i Reicher 2018 ↓, s. 422–425.
  38. ↑ Bochenek i Reicher 2018 ↓, s. 425–431.

Bibliografia

  • AdamA. Bochenek AdamA., MichałM. Reicher MichałM., Anatomia człowieka. Tom III. Układ naczyniowy, wyd. IX, Warszawa: Wydawnictwo Lekarskie PZWL, 2018, ISBN 978-83-200-3257-4 .
  • ZygmuntZ. Urbanowicz ZygmuntZ., Współczesne mianownictwo anatomiczne, Lublin: Wydawnictwo Czelej, 2002, ISBN 83-88063-91-X .

Przeczytaj ostrzeżenie dotyczące informacji medycznych i pokrewnych zamieszczonych w Wikipedii.

  • p
  • d
  • e
Układ naczyń żylnych człowieka
  • żyły krążenia wielkiego
żyły głowy i szyi
żyły mózgu
żyły móżdżku
  • żyła górna robaka
  • żyła dolna robaka
  • żyły górne półkuli móżdżku
  • żyły dolne półkuli móżdżku
zatoki opony twardej
żyły śródkościa
żyły wypustowe
sploty żylne kanałów kostnych
żyły oczne
żyła szyjna zewnętrzna
żyła zażuchwowa
żyły kończyny górnej
żyła pachowa
żyły ramienne
  • żyły poboczne łokciowe
  • żyła głęboka ramienia
żyły głębokie
  • żyły dłoniowe palców
  • żyły dłoniowe śródręcza
  • łuk żylny dłoniowy głęboki
  • łuk żylny dłoniowy powierzchowny
  • żyły promieniowe
  • żyły łokciowe
  • żyła strzałkowa
żyły powierzchowne
żyły kręgosłupa
żyły kończyny dolnej
żyła udowa
żyły głębokie
  • żyły grzbietowe stopy
  • żyły podeszwowe boczne
  • łuk żylny podeszwowy
  • żyły podeszwowe przyśrodkowe
  • żyły podeszwowe śródstopia
  • żyły piszczelowe przednie
  • żyły piszczelowe tylne
  • żyły strzałkowe
żyły powierzchowne
  • żyła odpiszczelowa
  • żyła odstrzałkowa
  • żyła odpiszczelowa dodatkowa
  • żyła udowo-podkolanowa
  • żyła brzeżna przyśrodkowa
  • żyła brzeżna boczna
  • łuk żylny grzbietowy stopy
  • żyły grzbietowe śródstopia
  • żyła międzygłowowa
  • żyły grzbietowe palców
  • łuk żylny podeszwowy
  • żyły podeszwowe palców