Skrzeszowice

Skrzeszowice

wieś
Państwo	Polska
Województwo	małopolskie
Powiat	krakowski
Gmina	Kocmyrzów-Luborzyca
Liczba ludności (2021)	502[2]
Strefa numeracyjna	12
Kod pocztowy	32-010[3]
Tablice rejestracyjne	KRA
SIMC	0322620
Położenie na mapie gminy Kocmyrzów-Luborzyca Skrzeszowice
Położenie na mapie Polski Skrzeszowice
Położenie na mapie województwa małopolskiego Skrzeszowice
Położenie na mapie powiatu krakowskiego Skrzeszowice
50°11′20″N 20°08′43″E/50,188889 20,145278[1]
Multimedia w Wikimedia Commons

Skrzeszowice – wieś w Polsce położona w północno-wschodniej części województwa małopolskiego, w powiecie krakowskim, w gminie Kocmyrzów-Luborzyca, w tzw. Subregionie Wyżyny Miechowskiej.

Geneza nazwy

Pierwotna nazwa miejscowości to Krzeszowice (ew. Krzyszowice); pojawia się w Kodeksie dyplomatycznym katedry krakowskiej (1273)^[6], natomiast sama nazwa Skrzeszowice występuje dopiero w dokumencie z 1782 r.

Historia wsi

Dokument lokacyjny dla tej miejscowości wydał Władysław II Jagiełło w 1392 r. Wieś funkcjonowała w wykazie dóbr zwanym Liber beneficiorum dioecesis Cracoviensis spisanym przez Jana Długosza, a jej właścicielem był Jan Tarnowski. W kolejnych wiekach tutejsze ziemie dzierżyli Bonerowie, Ostrogscy, Zasławscy czy Morsztynowie.

Istnienie miejscowości odnotowano w 1490 r. W 1581 roku należała do dóbr księcia Konstantego Ostrogskiego. W 1595 roku wieś Krzyszowice położona w powiecie proszowskim województwa krakowskiego była własnością wojewody kijowskiego Konstantego Wasyla Ostrogskiego^[7]. Miejscowość została wspomniana w liście Jana III Sobieskiego do żony Marii Kazimiery d’Arquien zwanej "Marysieńką" z 14 października 1666 r.

Po I rozbiorze Polski miejscowość znalazła się w granicach zaboru austriackiego, a po Kongresie Wiedeńskim z 1815 r. znalazła się w zaborze rosyjskim.

W XIX w. był to ważny regionalny ośrodek gospodarczy (cegielnia, od 1871 gorzelnia). W 1853 roku majątek skrzeszowicki kupił od hrabiego Stanisława Tarnowskiego inżynier górnictwa Edward Kleszczyński, przekazując go swojemu synowi Bogusławowi^[8].

W 1908 w Skrzeszowicach urodził się ks. prof. Bolesław Przybyszewski, a w 1911 r. powstała Ochotnicza Straż Pożarna^[9].

W latach 1918–1939 jedno z centrów chłopskiego ruchu spółdzielczego. Po wojnie w miejscowości funkcjonowały Państwowe Gospodarstwa Rolne, zaś aktualnym administratorem dużej części nieruchomości jest Krajowy Ośrodek Wsparcia Rolnictwa.

W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa krakowskiego.

Od 1978 r. we wsi funkcjonuje klub piłkarski Sparta Skrzeszowice (klasa B)^[10][11][12].

28 października 2020 r. Rada Gminy Kocmyrzów-Luborzyca do funkcjonujących już nazw ulic Krakowskiej i Parkowej dodała ulice: Krótką, Malinową, Słoneczną oraz Śliczną^[13].

Informacje turystyczne

Miejscowość znajduje się na odnowionej trasie Małopolskiej Drogi św. Jakuba z Sandomierza do Tyńca, która to jest odzwierciedleniem dawnej średniowiecznej drogi do Santiago de Compostela. W 2018 liczyła 107 budynków^[14].

Zabytki:

• zespół dworski
• figura piety z 1793 r^[15]
• kapliczka pod wezwaniem św. Maksymiliana Kolbe na skrzyżowaniu ulicy Parkowej oraz Lipowej, ufundowana w 1982 r.; jednonawowa bez balasek i tabernakulum, z ołtarzem drewnianym na niewielkim podwyższeniu, przykryta dwuspadowym dachem; należąca do parafii w Biórkowie Wielkim (dekanat Wawrzeńczyce).
• cmentarz po I wojnie światowej przy krzyżu przy mogile cholerycznej^[16][17].

Przypisy

Linki zewnętrzne

• Krzyszowice, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. IV: Kęs – Kutno, Warszawa 1883, s. 798 .

• 

  Skrzeszowice, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. X: Rukszenice – Sochaczew, Warszawa 1889, s. 724 .
• Skrzeszowice, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. XV, cz. 2: Januszpol – Wola Justowska, Warszawa 1902, s. 591 .