Jemiołuszka japońska
| Bombycilla japonica[1] | |||
| (Siebold, 1824) | |||
 | |||
| Systematyka | |||
| Domena | eukarionty | ||
|---|---|---|---|
| Królestwo | zwierzęta | ||
| Typ | strunowce | ||
| Podtyp | kręgowce | ||
| Gromada | ptaki | ||
| Podgromada | Neornithes | ||
| Infragromada | ptaki neognatyczne | ||
| Rząd | |||
| Podrząd | |||
| Rodzina | jemiołuszki | ||
| Rodzaj | Bombycilla | ||
| Gatunek | jemiołuszka japońska | ||
| Synonimy | |||
| |||
| Kategoria zagrożenia (CKGZ)[3] | |||
 | |||
| |||
| |||
Jemiołuszka japońska[4] (Bombycilla japonica) – gatunek niewielkiego, wędrownego ptaka z rodziny jemiołuszek (Bombycillidae), zamieszkujący wschodnią Azję. Bliski zagrożenia wyginięciem.
Systematyka
Gatunek ten po raz pierwszy zgodnie z zasadami nazewnictwa binominalnego opisał w 1824 roku Philipp Franz Balthasar von Siebold, nadając mu nazwę Bombycivora japonica[5][6]. Jako miejsce typowe autor wskazał „Fyco ac Tsikuzen”[5][6] – obecnie są to tereny prefektur Kumamoto i Fukuoka na japońskiej wyspie Kiusiu[2][5]. Obecnie gatunek umieszczany jest w rodzaju Bombycilla – jedynym w monotypowej rodzinie jemiołuszek[4][7]. Nie wyróżnia się podgatunków[2][7].
Występowanie
Jemiołuszka japońska zamieszkuje północno-wschodnią i środkowo-wschodnią Azję. Gatunek ten jest lęgowy we wschodniej Jakucji, w Dolinie Amuru, na dalekim wschodzie Rosji i prawdopodobnie w północno-wschodnich Chinach oraz północno-zachodniej Korei Północnej. Zimuje w Japonii, Korei, północno-wschodnich i wschodnich Chinach, choć nie jest generalnie ptakiem pospolicie spotykanym ze względu na niewielki zasięg występowania[8].
Komisja Faunistyczna Sekcji Ornitologicznej Polskiego Towarzystwa Zoologicznego wymienia ją na liście gatunków stwierdzonych w Polsce, lecz nie zaliczonych do awifauny krajowej (kategoria E w klasyfikacji AERC – pojaw nienaturalny)[9].
Morfologia
- Wygląd
- Obie płcie ubarwione jednakowo. Ciało brązoworóżowe, na głowie długi czub. Pasek oczny i gardło czarne. Rdzawoczerwone duże pokrywy i różowoczerwone zakończenie ogona. Często spotykane w mieszanych stadach z jemiołuszkami, które są nieznacznie większe, mają żółto zakończony ogon i nie mają rdzawoczerwonego paska na skrzydłach.
- Wymiary średnie
- Długość ciała ok. 18 cm
- Rozpiętość skrzydeł 29 cm
- Masa ciała ok. 45 g
Ekologia i zachowanie
- Biotop
- Latem lasy iglaste, tajga, zimą w stadach.
- Gniazdo
- Na drzewach iglastych, zbudowane z gałązek, trawy i porostów.
- Jaja
- Jeden lęg w roku, jaja w liczbie 4 do 5.
- Wysiadywanie
- Jaja wysiadywane są przez okres 14 dni przez samicę.
- Pożywienie
- Latem owady i borówki[2]. Zimą jagody drzew.
Status zagrożenia
Międzynarodowa Unia Ochrony Przyrody (IUCN) klasyfikuje jemiołuszkę japońską jako gatunek bliski zagrożenia (NT – Near Threatened). Liczebność populacji nie została oszacowana, ale ptak ten opisywany jest jako zazwyczaj rzadki, choć lokalnie, w dogodnym środowisku może być pospolity. BirdLife International ocenia trend liczebności populacji jako przypuszczalnie spadkowy[3]. Ptak ten prawdopodobnie nie zdążył jeszcze odbudować populacji po masowych polowaniach dla barwnych piór na początku XIX wieku. Jest zagrożony przez zanik siedlisk powodowanych niekontrolowaną gospodarką leśną, jednak najważniejszą przyczyną zagrożenia są nielegalne odłowy w Chinach i Korei do lokalnego i międzynarodowego handlu dla celów hodowlanych[8].
Zobacz też
Przypisy
- ↑ Bombycilla japonica, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).
- ↑ a b c d Mountjoy, J. & Christie, D.A.: Japanese Waxwing (Bombycilla japonica). [w:] del Hoyo, J., Elliott, A., Sargatal, J., Christie, D.A. & de Juana, E. (red.). Handbook of the Birds of the World Alive [on-line]. Lynx Edicions, Barcelona, 2020. [zarchiwizowane z tego adresu (2020-05-06)].
- ↑ a b Bombycilla japonica, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species (ang.).
- ↑ a b Systematyka i nazwy polskie za: P. Mielczarek & M. Kuziemko: Rodzina: Bombycillidae Swainson, 1831 – jemiołuszki – Waxwings (wersja: 2019-05-01). [w:] Kompletna lista ptaków świata [on-line]. Instytut Nauk o Środowisku Uniwersytetu Jagiellońskiego. [dostęp 2022-11-29].
- ↑ a b c D. Lepage: Japanese Waxwing Bombycilla japonica. [w:] Avibase [on-line]. [dostęp 2022-11-29]. (ang.).
- ↑ a b Philipp Franz Balthasar vonP.F.B. Siebold Philipp Franz Balthasar vonP.F.B., De historiae naturalis in Japonia statu, nec non de augmentoemolumentisque in decursu perscrutationum exspectandis dissertatio, cui accedunt Spicilegia faunae Japonicae, 1824, s. 13–14 (łac.).
- ↑ a b F. Gill, D. Donsker & P. Rasmussen (red.): Waxwings and allies, tits, penduline tits. IOC World Bird List (v10.1). [dostęp 2020-05-06]. (ang.).
- ↑ a b Bombycilla japonica. Muzeum Zoologiczne w Amsterdamie. [zarchiwizowane z tego adresu (2012-07-11)]. (ang.).
- ↑ Aneks: Gatunki ptaków stwierdzone w Polsce do 31.12.2021, lecz nie zaliczone do awifauny krajowej. Komisja Faunistyczna Sekcji Ornitologicznej Polskiego Towarzystwa Zoologicznego. [dostęp 2022-11-29].
Bibliografia
- Mark A. Brazil (1991) The Birds of Japan, Christopher Helm, London
- John MacKinnon & Karen Phillipps (2000) A Field Guide to the Birds of China, Oxford University Press, Oxford
Linki zewnętrzne
- Zdjęcia, nagrania głosów i krótkie filmy. [w:] eBird [on-line]. Cornell Lab of Ornithology. (ang.).
- Mountjoy, D. J. and D. A. Christie: Japanese Waxwing (Bombycilla japonica), version 1.0. [w:] In Birds of the World (J. del Hoyo, A. Elliott, J. Sargatal, D. A. Christie, and E. de Juana, Editors) [on-line]. Cornell Lab of Ornithology, Ithaca, NY, USA, 2020. [dostęp 2020-05-06]. [zarchiwizowane z tego adresu (2020-05-06)]. (ang.).
- Głosy ptaków Japonii głos jemiołuszki japońskiej
- SNL: amursidensvans
