Bertha von Suttner
Data i miejsce urodzenia | 9 czerwca 1843 | ||
---|---|---|---|
Data i miejsce śmierci | 21 czerwca 1914 | ||
Zawód, zajęcie | dziennikarka, pisarka | ||
|
Bertha Sophie Felicitas Freifrau von Suttner[1] z domu hrabianka[2] Kinsky von Wchinitz und Tettau (ur. 9 czerwca 1843 w Pradze, zm. 21 czerwca 1914 w Wiedniu)[1] – austriacka pisarka i dziennikarka. W 1905 roku jako pierwsza kobieta została wyróżniona Pokojową Nagrodą Nobla[3].
Życiorys
Bertha była córką zubożałego generała lejtnanta (niem. Feldmarschalleutnant) i guwernantki. W 1873 roku, gdy zaręczyła się z baronem Arthurem Gundaccarem von Suttner, jej rodzina sprzeciwiła się temu. Trzy lata później odpowiedziała na ogłoszenie Alfreda Nobla, który szukał sekretarki i gospodyni do swojej paryskiej rezydencji. Pracowała tylko tydzień, po czym wróciła do Wiednia i potajemnie poślubiła Arthura Suttnera.
Stała się jedną z wiodących postaci ruchu pacyfistycznego, gdy w 1889 roku opublikowano jej powieść Die Waffen nieder (Precz z orężem, pierwsze wyd. polskie 1898) i gdy dwa lata później przyłączyła się do organizacji austriackich pacyfistów. Tam zyskała międzynarodową sławę jako redaktorka międzynarodowego dziennika pacyfistycznego „Die Waffen nieder”, który nazwano jak jej książkę. Pracowała nad nim w latach 1892–1899.
W 1891 roku założyła Austriackie Towarzystwo Pokoju[2][4]. Pełniła funkcję wiceprzewodniczącej Międzynarodowego Kongresu Pokoju w Hadze[4].
Na jej życie wpłynęły prace Henry'ego Thomasa Buckle, Herberta Spencera i Karola Darwina.
Korespondowała z zaprzyjaźnionym z Alfredem Noblem przez 20 lat[3] do jego śmierci w 1896 r. Według Norweskiego Komitetu Noblowskiego przyjaźń wynalazcy dynamitu z austriacką pisarką przyczyniła się do decyzji o ustanowieniu Pokojowej Nagrody Nobla pośród pozostałych dziedzin[5].
Portret Berthy von Suttner został umieszczony na austriackim banknocie o nominale 1000 szylingów z 1966 roku[6] oraz monecie 2 euro[7], gdy kraj ten przystąpił do strefy euro.
Przypisy
- ↑ a b DeutscheD. Biographie DeutscheD., Suttner, Bertha von - Deutsche Biographie [online], www.deutsche-biographie.de [dostęp 2023-01-09] (niem.).
- ↑ a b The Nobel Peace Prize 1905 [online], NobelPrize.org [dostęp 2023-01-09] (ang.).
- ↑ a b MałgorzataM. Brzezińska MałgorzataM., Bertha von Suttner – pacyfistka i przyjaciółka „króla dynamitu” [online], kobieta.wp.pl, 10 grudnia 2015 [dostęp 2023-01-09] (pol.).
- ↑ a b JanJ. Chodyra JanJ., MieczysławM. Urbanowicz MieczysławM. (red.), Mały Słownik Pisarzy Niemieckich, Austriackich i Szwajcarskich, Warszawa: Wiedza Powszechna, 1973, s. 351 .
- ↑ Pokojowa Nagroda Nobla – najważniejsze międzynarodowe wyróżnienie [online], dzieje.pl [dostęp 2023-01-09] (pol.).
- ↑ 1966 * Banknote Austria 1000 Schilling "Bertha Von Suttner" (p147a) UNC - Mynumi [online], www.mynumi.net [dostęp 2023-01-09] .
- ↑ Moneta rara Da 2 Euro Austria ritratto scrittrice Bertha Von Suttner, Anno 2002 [online], eBay [dostęp 2023-01-09] (pol.).
Bibliografia
- Claus Bernet: Bertha von Suttner, BBKL, 24, 2005, 1435-1471 (niem.)
- Bertha von Suttner – Biographical. nobelprize.org. [dostęp 2013-11-21]. (ang.).
Linki zewnętrzne
- Bertha von Suttner – dzieła w bibliotece Polona
- p
- d
- e
- ISNI: 0000000117765059
- VIAF: 95160848
- LCCN: n50066831
- GND: 118620126
- NDL: 01229737
- LIBRIS: hftw01r100715vv
- BnF: 12566900g
- SUDOC: 034975659
- NLA: 35181519
- NKC: jn20000710617, jo2011668271, jo2011668270
- DBNL: sutt008
- BNE: XX1448595
- NTA: 06930128X
- BIBSYS: 90131673
- CiNii: DA02352596
- Open Library: OL1173641A
- PLWABN: 9810673336405606
- NUKAT: n97065482
- J9U: 987007268606105171
- CANTIC: a11841199
- LNB: 000097111
- NSK: 000407712
- CONOR: 54633827
- BNC: 000346800
- KRNLK: KAC199626892
- LIH: LNB:V*160788;=BQ
- PWN: 3981605
- Britannica: biography/Bertha-Freifrau-von-Suttner
- Universalis: berthe-von-suttner
- БРЭ: 1997059
- NE.se: bertha-von-suttner
- SNL: Bertha_von_Suttner
- VLE: bertha-von-suttner
- Catalana: 0064715
- DSDE: Bertha_von_Suttner
- identyfikator w Hrvatska enciklopedija: 58939