Troonswisseling in Denemarken (2024)

Viering van het nieuwe koningspaar aan het paleis Christianborg

De troonswisseling in Denemarken op 14 januari 2024 vond plaats in het paleis Christianborg, waar koningin Margrethe II van Denemarken na exact 52 jaar geregeerd te hebben schriftelijk afstand deed van de troon. Kroonprins Frederik van Denemarken werd daarmee automatisch koning van het Koninkrijk Denemarken, en werd daarna door premier Mette Frederiksen op het balkon van paleis Christianborg uitgeroepen tot koning. Hij ging regeren onder de naam Frederik X.

Achtergrond

Na het overlijden van haar vader Frederik IX van Denemarken op 14 januari 1972 besteeg Margrethe de Deense troon als koningin Margrethe II. Na het overlijden van koningin Elizabeth II van het Verenigd Koninkrijk op 8 september 2022 werd Margrethe II de langst regerende monarch van Europa, en de enige nog regerende koningin ter wereld.[1] Hoewel Margrethe II altijd verkondigde dat ze - zoals haar voorgangers - op de troon zou blijven zitten tot haar overlijden, kondigde ze op 31 december 2023 tijdens de jaarlijkse nieuwjaarstoespraak haar aftreden aan, iets dat ruim negenhonderd jaar eerder voor het eerst en laatst plaatsvond bij koning Erik III van Denemarken. De rugoperatie die ze in februari van dat jaar onderging, gaf haar naar eigen zeggen aanleiding om na te denken over wanneer ze zou willen aftreden.[2][3] 14 januari 2024, precies 52 jaar na haar aantreden, benoemde ze als de dag waarop ze de troon zou afstaan aan haar oudste zoon kroonprins Frederik van Denemarken.[4]

Koningin Margrethe II in 2023
Kroonprins Frederik in 2021, nieuwe koning van Denemarken

Erfopvolging

De Deense Wet op de Erfopvolging gaat ervan uit dat troonsafstand kan plaatsvinden, aangezien sectie 6 van de wet bepaalt dat specifieke bepalingen die gebaseerd zijn op de dood van de vorst ook van toepassing zijn wanneer de vorst afstand doet van de troon.

Om de wisseling van monarch te markeren, hees men op de dag van de abdicatie de nationale vlag vanuit alle staatsgebouwen en staatsschepen in het Deense Rijk, namelijk Denemarken, de Faeröer en Groenland.[5]

Titelwijzigingen

  • Frederik, ZM, Koning Frederik X, Koning van Denemarken
  • Mary, HM, Koningin Mary, Koningin van Denemarken
  • Christian, ZKH, Kroonprins van Denemarken
  • Koningin Margrethe II bleef haar aanspreektitels "Koningin" en "Hare Majesteit" behouden. Ook kan ze na haar troonsafstand, zo nodig geïnstalleerd worden als waarnemend regentes, mochten koning Frederik en kroonprins Christian hun taken niet kunnen uitvoeren.[6]

Aanwezigen

De jongste zoon van Margrethe II, Joachim, was als enige van zijn gezin bij de troonswisseling aanwezig. Prinses Marie en haar kinderen bleven thuis.[7] De vader van kroonprinses Mary was niet aanwezig, maar haar oudste zus wel.[8]

Gevolgen

Vanwege de vorstenwisseling vonden er een aantal aanpassingen plaats in het bestuur van het Koninklijk Huis. Christian Schønau, hoofd van de hofhouding van de kroonprins en kroonprinses, volgde op 14 januari 2024 Kim Kristensen op als Hofmaarschalk van het Koninklijk Huis van Denemarken. Op dezelfde dag trad kabinetssecretaris Henning Fode na zestien jaar in functie af. Er werd geen nieuwe kabinetssecretaris benoemd, aangezien de vereiste taken tijdens de nieuwe regering door de hofmaarschalk worden uitgevoerd. In het nieuw opgerichte "Hof van Hare Majesteit Koningin Margrethe" trad Kim Kristensen aan als chef van het hof.

Formele gevolgen

  • Alle koninklijke patronaten en ereposities van koningin Margrethe II, kroonprins Frederik en kroonprinses Mary eindigden bij de wisseling van de monarch op 14 januari 2024.
  • Alle koninklijke mandaten eindigden bij de troonsafstand. Houders mochten de titel "Leverancier van het Koninklijk Huis van Denemarken" blijven gebruiken, totdat het recht af zou lopen of tot een jaar na de troonsafstand (14 januari 2025).
  • Eretitels als hofdame, kamerheer en meesterjager werden door de vorstenwisseling niet aangetast en hetzelfde gold voor reeds toegekende mandaten en medailles.

Trivia

Zie ook

Bronnen, noten en/of referenties
  • Dit artikel of een eerdere versie ervan is een (gedeeltelijke) vertaling van het artikel Abdication of Margrethe II op de Engelstalige Wikipedia, dat onder de licentie Creative Commons Naamsvermelding/Gelijk delen valt. Zie de bewerkingsgeschiedenis aldaar.
  1. (en) Tony Diver, Lila Randall, Queen of Denmark announces abdication after 50 years on throne (31 december 2023). Geraadpleegd op 14 januari 2024.
  2. Jacqueline Howard & Oliver Slow, Queen Margrethe II: Danish monarch announces abdication live on TV, bbc.com, 31 december 2023
  3. Jeroen Schmale, Deense koningin Margrethe (83) treedt verrassend terug na 52 jaar op de troon. DPG Media (31 december 2023). Geraadpleegd op 14 januari 2024.
  4. Read HM The Queen's New Year Address 2023. www.kongehuset.dk. Geraadpleegd op 14 januari 2024.
  5. Flying of flags on 14 January 2024. www.kongehuset.dk. Geraadpleegd op 14 januari 2024.
  6. HM The Queen will be able to be installed as acting regent. www.kongehuset.dk. Geraadpleegd op 14 januari 2024.
  7. Royaltyredactie, Broer van prins Frederik van Denemarken laat vrouw en kinderen die hun titels verloren thuis bij kroning. DPG Media (10 januari 2024). Geraadpleegd op 14 januari 2024.
  8. Vorsten, Vader Deense kroonprinses Mary zondag niet bij ceremonie. Vorsten (11 januari 2024). Geraadpleegd op 14 januari 2024.
  9. Bas van Brecht, Denemarken maakt zich op voor troonswisseling (12 januari 2023). Geraadpleegd op 14 januari 2023.
  10. Clemens, Kim, Geliefd door de Denen en ingehuldigd als de allereerste Australische koningin: het sprookjesleven van Mary. Geraadpleegd op 14 januari 2024.