Euskal mexikar

Euskal mexikarrak vasco-mexicanos
Ikurriña bat Mexiko Hirian.
Biztanleak guztira
Euskal herritarrak: 45.873 Arbasoak: mexikarren %10a
Biztanleria nabarmena duten eskualdeak
Hizkuntza
Gaztelania eta euskara
Erlijioa
Batez ere katolizismo
Zerikusia duten beste giza taldeak
euskaldunak

Euskal mexikarrak (gaztelaniaz: vasco-mexicanos) Mexikora iritsitako euskal herritar migratzaileen ondorengoek osatutako gizataldea da. Egun, 45.200 inguru direla uste da, eta Mexikoko biztanleriaren % 10 inguru euskal jatorrikoa dela.

Historia

Lehendabiziko euskaldunak kolonia garaian ailegatu ziren. Kreoleak Espainia Berriko Erregeorderritik zabaldu ziren eta, independentzia garaian, horietako askok matxinoen alde egin zuten.

XIX. mendean bigarren euskal "olatua" heldu zen Mexikora. 1907an, Porfirio Díaz presidenteak hala onartua, Mexiko Hiriko Euskal Etxea sortu zen, egun 1.533 bazkide dituena.^[1] Mexiko Hiriaz gain, Durango Coliman, Jaliscon, San Luis Potosín, Mexikoko estatuan, Nuevo Leónen, Coahuilan, Oaxacan, Quintana Roon eta Campechen euskal etxeak ere badaude.

Espainiako Gerra Zibilaren ondorioz, euskal migrazio politiko handia izan zen. Komunitate honek Mexikoko politikagintzan ere parte hartu zuen.

Toponimia

Celaya, Durango, Pabellón de Arteaga, Arizpe edo Ciudad Ayala hiriek euskal jatorrizko toponimoak dituzte.

Euskal mexikarrak

• Juana Inés de la Cruz, poeta eta moja.
• Agustin de Iturbide, politikaria.
• María Félix, aktorea.
• Dolores del Río, aktorea.
• Alejandro González Iñárritu, zine zuzendaria.
• Vicente Fox, politikaria, amaren partez.
• Juan de Oñate, esploratzailea.
• Francisco "Pancho" Villa, iraultzailea.
• Mariano Abasolo, iraultzailea.
• Carlos María Abascal Carranza, abokatu eta politikaria.
• Ignacio Elizondo, militarra.
• Clemente Aguirre, musikagilea.
• Sergio Salvador Aguirre Anguiano, legelaria.
• Celso Aguirre Bernal, historialaria.
• Ricardo Legorreta, arkitektoa.
• Luis Gatica, aktorea.
• Liza Echeverría, aktorea.
• Ramón Músquiz, poltikaria.
• Ricardo Pozas Arciniega, antropologoa.
• Carlos Emilio Orrantía, futbolaria.
• Guillermo Iberio Ortiz Mayagoitia, epailea.
• Manuel Peláez, militarra.
• Hilda Gaxiola, boleibol jokalaria.
• Luis Echeverría, politikaria.
• Yuridia Francisca, abeslaria.

Ikus, gainera

• Mexikoko demografia

Erreferentziak

Kanpo estekak

• Datuak: Q4867851