Euphorbiaceae

Euphorbiaceae
Euphorbiaceae familiako zuhaitza Kenyan. Irudi gehiago
Sailkapen zientifikoa
Erreinua	Plantae
Ordena	Malpighiales
Familia	Euphorbiaceae Juss.

Euphorbiaceae landare loredunen familia bat da, 300 genero eta 7.500 espezie inguru dituena. Espezie gehienak belarkarak dira, nahiz eta zuhaixka, zuhaitz eta igokari bakan batzuk ere izan, tropikoetan batez ere. Batzuk zukutsuak dira, kaktusaren itxurakoak. Askok latex narritagarria dute.

Banaketa

Kosmopolita, baina espezie dibertsitate handiena tropikoetan dago, Hegoaldeko eta Hego-ekialdeko Asian eta Amerika tropikalean batez ere. Afrika tropikalean ere dibertsitate handia dago. Klima epeleko eskualde batzuetan, hala nola Mediterranear eremuan, Ekialde Hurbilean, Hegoafrikan eta AEBetako hegoaldean, ''Euphorbia'' generoko espezie ugari dago.

Azpifamiliak

• Acalyphoideae
• Crotonoideae
• Euphorbioideae
• Phyllanthoideae
• Oldfieldioideae

Ezaugarriak

Hostoak gehienean txandakakoak (gutxitan aurkakoak) eta estipuladunak izaten dira. Jeneralean bakunak, baina, konposatuak izanez gero, beti palmatuak izaten dira, inoiz ez pinatuak. Estipulak batzuetan ile, arantza edo guruin bihurturik izaten ahal dira edo, espezie zukutsuetan, erabat desagertu.

Loreak sexubakarrak eta erregularrak izaten dira. Landare monoikoak edo dioikoak izan daitezke (Euphorbia generoko landareak monoikoak dira eta Mercurialis generokoak dioikoak). Espezie batzuek kaliz (5 sepalo) eta korola (5 petalo) dauzkate, baina gainerakoak monoklamideoak edo periantiogabeak dira. Lorezilak batzuetan bat eta beste batzuetan asko. Ginezeo gainekoa, sinkarpikoa^[1].

Zima-erako infloreszentziak. Esne-belarrek eta hurbileko bete genero batzuek ziatio izeneko infloreszentzia izaten dute. Fruitua gehienean kutxatila erakoa izaten da.

Erabilpena

Euphorbiaceae familiako espezie ugarik garrantzi ekonomiko handia daukate. Aipagarrienak manioka (Manihot esculenta), akain-belarra (Ricinus communis), kautxu zuhaitza (Hevea brasiliensis) eta Jatropha curcas dira. Poinsettia edo Pazko-lorea (Euphorbia pulcherrima)^[2] eta krotona (Codiaeum variegatum)^[3] oso landare apaingarri ezagunak dira. Triadica sebifera eta Euphorbia esula landare inbaditzaileak dira AEBetan.

Zenbait espezie

• Acalypha hispida -
• Acalypha rubrinervis -
• Aleurites moluccana -
• Chamaesyce canescens -
• Chrozophora tinctoria -
• Codiaeum variegatum - Kroton
• Euphorbia actinoclada (Kenya)
• Euphorbia albomarginata
• Euphorbia amygdaloides – Basoko landarea
• Euphorbia ammak (Arabia)
• Euphorbia antisyphilitica - "candeleta" (Mexiko)
• Euphorbia aphylla - tolda, "tabaiba " (Kanariak)
• Euphorbia attastoma (Brasil)
• Euphorbia atropurpurea - "tabaiba majorera" (Kanariak)
• Euphorbia balsamifera - "tabaiba goxoa" (Kanariak)
• Euphorbia cap-saintemariensis (Madagaskar)
• Euphorbia candelabrum - qwolqwal (Hegoafrika, Namibia)
• Euphorbia celastroides (Hawaii)
• Euphorbia characias –
• Euphorbia meloformis "meloi landare" (Hegoafrika)
• Manihot esculenta - tapioka, mandioka, yuca, cassava
• Mercurialis annua -

Erreferentziak

1. ↑ Euphorbiaceae Euskalterm
2. ↑ Argia.com. Irakurleak galdezka: Pazko lorea
3. ↑ Tropikal landareak: zaindu, babestu eta maitatu.

Kanpo loturak

Wikimedia Commonsen badira fitxategi gehiago, gai hau dutenak: Euphorbiaceae

• Universitat de les Illes Balears - Herbari virtual de la Mediterrània Occidental -
• (Ingelesez) Argazkiak
• (Ingelesez) Dades de GRIN Taxonomy
• (Ingelesez) Euphorbiaceae a L. Watson and M.J. Dallwitz (1992 onwards). The Families of Flowering Plants

• Datuak: Q156584
• Multimedia: Euphorbiaceae / Q156584
• Espezieak: Euphorbiaceae